Żarczyce Duże (4,2 km, 6 min od Lasochowa) miejscowość stara, bo wymieniania w dokumentach już ok. 1175 r. Wedle informacji po­da­wa­nych przez Rawitę-Witanowskiego były Żarczyce gniazdem rodziny Żarczyckich herbu Nowina. Później przechodzą w ręce Krzysztofa Pieniążka, dziedzica Lasochowa, który w roku 1608 przekazuje ją Konarskim. Właśnie w Żar­czy­cach przyszedł na świat 30 września 1700 r. Hieronim Franciszek Ko­nar­ski, znany pod swym zakonnym imieniem Stanisława, pijar, za­ło­ży­ciel Collegium Nobilium w War­sza­wie (1740 r.), orator, dramatopisarz, poe­ta, pedagog postulujący wpro­wa­dze­nie zmian w szkolnictwie, wreszcie wy­traw­ny publicysta, opo­wia­dający się po stronie Stanisława Lesz­czyń­skiego oraz głoszący konieczność radykalnej reformy ustroju państwowego w duchu myśli oświeceniowej. W swoim 4-tomowym dziele „O skutecznym rad sposo­bie” (1760-63) skrytykował bolączki systemu politycznego, zwłaszcza zaś katastrofalną dla stabilności i perspektyw rozwoju państwa zasadę liberum veto. Praca ta stała się fundamentem reformy ustrojowej wprowadzonej przez Konstytucję 3 maja w 1791 r., a więc 18 lat po śmierci autora.

Już za czasów Rawity-Witanowskiego nie został ślad po dworku, w którym miał się narodzić Konarski, nadal jednak można było oglądać potężne drzewo zwane „Dębem Konarskiego”, które, wedle miejscowej tradycji, miało ocieniać miejsce, gdzie stał ongi dwór rodziny pisarza. „Dziwnie uroczyste wrażenie ogarnia wędrowca, gdy patrzy na tego niemego świadka pod którego rozłożystymi ramionami, przed dwustu z górą laty igrało dziecię – obecna chluba narodu. Ten żywy dotąd pomnik, tak odległej przeszłości, jest prawdziwym kolosem (...), a we wnętrzu wypróchniałym swobodnie pomieścić się może sześć osób!” W sto lat po Rawicie-Witanowskim próżno szukać owego ogromnego dębu – tam, gdzie niegdyś stały dwór i drzewo, wzniesiono kościół, obok niego zaś widnieje dziś pamiątkowy głaz z tablicą poświęconą słynnemu społecznikowi .

spis bibliografii